شهید دکتر عبدالحمید دیالمه:
بعد از رحلت پيامبر(ص)، همۀ حركت های نيروهاي ضداسلامي و ضدشيعي داراي يك اساس و زيربنا بود. اما به علت آنكه این نیروها در دوره‌هاي مختلف نوع مبارزه خود را تغییر مي دادند، امامان نيز مطابق زمان، روشی را انتخاب مي‌كردند كه سريع‌تر و سهل‌تر جوابگو باشد و به بهترين وجه بتواند زمینه هدایت را روشن کند.بعد از شهادت امام حسين(ع) ، شرايط جامعه به گونه ای است که تا مدت‌ها اذهان عمومي مردم، خاندان امام حسین(ع) را به عنوان خارجي مي‌شناسند و آنان مدت زماني در اسارت هستند. بنابراین سخن گفتن با جامعه‌اي كه هنوز امام را نمي‌شناسد كار مشكلي است.در این شرایط بسیار دشوار است كه امام سجاد (ع) بین محتواي اصيل اسلام و اسلام انحرافی تفكيك کند.
در این موقعیت امام سجاد (ع) روشي را اتخاذ كرد كه داراي غناي خاص بود. این روش استفاده از قالب دعا است. به طور مثال در صحيفه سجادیه به وفور می بینیم كه امام مفاهيم اسلامي را شرح داده است و در حالت مناجات با خداوند توحيد، معاد، نبوت را مطرح کرده است. قبل از امامان شايد در هيچ جاي تاريخ نیابیم كه فردي براي افشاي آنچه كه نيروهاي مخالف بر جامعه مسلط كردند، از دعا، نماز، سجده، گريه و حتي مجالس روضه استفاده كند.این روش امام سجاد(ع) بعدها در زمان امام باقر(ع) و امام صادق(ع) گسترش می یابد و به کلاس های درس تبدیل می شود
برگزیده از سخنرانی «امام سجاد(ع)، حماسۀ عبادت»
