علمای دینی بر آنند که در مهریه ازدواج[1]محدودیتی وجود ندارد و باید ارزش مالی یا خدماتی داشته باشد. در کنار این جواز شرعی، حکم اخلاقی، استحبابی و مؤکد اسلام، آن است که مقدار مهریه تا جای ممکن کم باشد به گونه ای که ازدواج را آسان نماید و مهر را[2] تبدیل به وسیله ای برای فخرفروشی یا پایبند کردن اجباری به ادامه زندگی نسازد.
از این رو پیشوایان دین، سفارش های مکرری نموده اند که در این مورد نیز از پیامبر خدا(ص) به عنوان بهترین اسوه پیروی شود و پیروان خود را از تعیین کردن مهریه ای بیش از این مقدار نهی کرده اند.[3]
نقل های متواتر، مهریه زنان و دختران پیامبر(ص) و نیز دختران اهل بیت او[4] را 5/12 اوقیه نقره برابر با 500 درهم آن روزگار دانسته است. وزن این درهم معین و حدود 3 گرم نقره خالص است، براین اساس مهر السنه حدود 1500 گرم نقره خالص می شود، که مهر بسیار سبکی است و طبعا پرداخت آن نیز آسان است.
البته برخی معتقدند که "قدرت خرید" 500 درهم نقره در صدر اسلام، بسی بیشتر از اکنون بوده است.
یکی از شیوه های محاسبه میزان قدرت خرید مهر السنه، دقت در جزئیات گزارش ازدواج امام علی (ع) و حضرت فاطمه (س) و خرید های انجام شده با مبلغ مورد بحث است. بر طبق گزارش های متعدد امام علی (ع) با فروش زره خود[5] حدود 500 درهم فراهم نمود و آن مبلغ را به پیامبر(ص) سپرد. پیامبر (ص) با آن پول وسایل بسیار ساده یک زندگی مشترک و حداقل لوازم را تهیه نمود.
لذا می توان گفت بر این اساس مهر السنه مبلغی نه چندان زیاد است که با آن تنها می توان اثاثیه ضروری، ساده و اولیه یک خانه کوچک را تهیه نمود.
البته همان گونه که قبلا گفته شد اندک بودن مهرالسنه و تاکید پیشوایان دین بر آسان گیری در تعیین مهریه عمدتا به خاطر رفع موانع ازدواج و ترغیب آن میان جوانان امت اسلامی و این به هیچ روی به معنای ناپسند بودن تبادل هدیه میان دو همسر یا خانواده های آن ها نیست و هر یک از طرفین می توانند برای تحکیم بیشتر ازدواج، هدایای ارزان یا گران قیمت به یکدیگر بدهند.
لذا پیشوایان دینی ما، در کنار عمل به سنت نبوی در مهر و تأکید بر فراتر نرفتن از آن، گاه هدیه های پر ارزشی را به همسران خود بخشیده اند و نام آن را نه مهر بلکه "نحله"[6] نهاده اند. در گزارش ازدواج امام جواد(ع) با دختر مأمون آمده است که ایشان مهر را همان مهرالسنه قرار داد و 100 هزار درهم نیز به عنوان نحله به همسرش بخشید.[7]
به طور کلی نمونه های فراوان در سر تا سر کتب حدیثی و فقهی، تردیدی بر جای نمی گذارد که مهر اندک و سبک، پسندیده و مورد سفارش اسلام است، ولی این مانع از آن نیست که مسلمانان برای استوار کردن پیوند ازدواج هدیه هایی را به همسران خود یا به دیگر نزدیکانی که تازه ازدواج کرده اند اهدا کنند.
به عبارت دیگر مهر و تعیین مقدار آن پیش از ازدواج است و از این رو باید آن را اندک و آسان گرفت تا ازدواج رونق گیرد و نحله مربوط به پس از عقد ازدواج تا دل همسران به هم نزدیکتر گردد و پیوند نو رسته قوت یابد.