... خلیفه دستور داد يك جلسه‌اي برای مباحثه علمی تشكيل شود و همه علما از اقصي نقاط بيايند. همگی جمع شدند و جلسه عظیمی تشکیل شد، امام جواد علیه السلام را هم دعوت كردند. سپس خليفه از حاضران خواست که از امام جواد سؤال كنند.
در این هنگام «قاضي القضات» این پرسش را مطرح می کند: « اگر فردي در حالی که مُحرِم است، قتل نفس انجام دهد، حكمش چيست؟ » به گمان او امام از پاسخ عاجز است و با طرح این سوال مجلس تمام می شود.
حضرت این چنین پاسخ می دهد: پاسخ شانزده صورت دارد. حکم كدام را مي‌خواهي؟ آن فرد در داخل مسجدالحرام بوده يا خارج از آن؟ حيواني را كه كشته بَرّي بوده يا بحري؟ حجش تمتع بوده يا عمره ؟ شخص آزاد بوده يا برده ؟ آن شخص زن بوده يا مرد ؟ و...
حضار مجلس مبهوت می شوند! مي‌گويند خودتان جواب دهید . امام جواد(ع) شانزده صورت را بیان می کنند و سپس حکم هر یک را شرح می دهند.
این بخش از زندگی امام جواد علیه السلام دو نکته را روشن می کند:
اول اینکه حضور امام جواد(ع) در آن مجلس در جهت رسواگری خلیفه است. شيعه معتقد است زمانی که امامان نمي‌توانستند به‌صورت محاربه مقابله بكنند، يكي از حربه‌هاي اساسي‌شان حربة رسواگري بود. به این هدف که به خلیفه نشان بدهند كه صلاحيت جايگاهی را كه ادعا می کند ، ندارد. امامان مجلس تشکیل می دادند و ثابت مي‌كردند كه طرف مقابل چيزي نمي‌داند و نشان می دادند که مسير اصلی اسلام منحرف شده است.
نکته دوم اینکه امام جواد در حالی پاسخ به سوالات آن ها را می دهند که از نگاه آنان بچه کوچکی محسوب می شدند و به آنان ثابت شد که برای اهل بيت پيامبر قد و اندازه و سن مطرح نيست. فردي كه مي‌خواهد جامعه‌اي را رهبري كند در حدود و ثغور سن نمي‌گنجد. در بین ائمه، نمونه این مساله قبل امام جواد (ع) هم وجود دارد:
در ابتدای بعثت پیامبر در «یوم الدار» زماني كه دست‌هاي كوچك علي(ع) در دست‌هاي بزرگ پيامبر(ص) قرار گرفت مسير تاريخِ بشريت تغییر کرد....
برگزیده ای از سخنرانی «مقابله ارتجاعيون داخلي با امت» و «رابطه مذهب با طبقه حاکم»