کلام امام سجاد علیه السلام در رساله حقوقیه درباره حق معلم چنین است:
- در مقابل او تعظيم و تكريم داشته باش، نسبت به آن مجلسی که معلم در آن سخن می گوید، بزرگداشت داشته باش.
- دوزانو و مؤدب در حضور او بنشين و بعد به خوبي و دقت به آنچه كه ميگويد گوش فرا ده.
- بيشتر از حد معمول، صدایت را از معلم بالاتر نبر.
- نزد هيچ كس از او غيبت نكن.
- زماني كه از او بدگويي ميكنند، از او دفاع كن.
- اگر در کلاس از او سؤالی كردند، جواب را بیان نکن و صبر كن تا اينكه خود معلم جواب سوال را بگوید.
اگر در مجلسي اينچنين عمل كردي؛
ملائكه شهادت خواهند داد كه تو علم را براي خدا یاد گرفتي نه براي مردم.
باید توجه داشت این حقوق در عين حال كه به عنوان يك حق به گردن ما است، روانشناسي خود انسان هم است. يعني اگر ما خصوصيات خود را بررسی کنیم ميبينيم عيناً همينطور عمل ميكنيم. اگر مسئلهاي را بلد باشيم خيلي مشكل است كه بتوانيم خویشتن داری کنیم و آن را نگویيم. اگر مطلبي را حتی از خود این معلم آموخته باشیم دشوار است که در ابراز نظر در برابر او، پیش دستی نکنیم.
گاهي اوقات بعضي از اين حقوق به نظر ما يك مقداري اغراقآميز ميآيد به این دلیل است که ما فاصلۀ زيادي با سخنان امام سجاد(ع) داريم و این حقوق را با آنچه كه تا بهحال در برابر معلم ميكرديم، بسیار متفاوت می یابیم. از اين مرحله به بعد بايد به این حقوق عمل شود كه البته عمل به آن بسیار دشوار است.
برگزیده ای از سخنرانی «حق متقابل معلم و شاگرد؛ رساله حقوقيه امام سجاد(ع)»